5 september 2004
Atelier de Kunstkamer in Oisterwijk
Geachte aanwezigen, lieve vrienden en bekenden van Petra Poolen,
Ik ben blij dat ik vandaag de eer heb Petra Berendsen’s eerste solo-expositie te openen. Ik heb daarvoor een schatkistje meegenomen, gevuld met spullen die u wat meer over Petra zullen vertellen.
Misschien kent u het verhaal van de Graaf van Monte Christo van de Franse schrijver Alexandre Dumas? Een matroos, genaamd Edmond Dantes, zit door toedoen van zijn aristocratische vriend Fernand Mondego ten onrechte jarenlang gevangen in de strengste gevangenis van Frankrijk: Chateau d’If, een kasteel op een eiland voor de kust van Marseille.
In deze verschrikkelijke gevangenis ontmoet hij de abt Farria die hem leert lezen en schrijven en bovendien leert vechten. Er gaat een nieuwe wereld voor hem open. De kennis die hij opdoet in deze moeilijke periode in zijn leven, zal hem later nog bijzonder goed van pas komen.
Samen proberen de abt en Edmond te ontsnappen van het eiland maar helaas overleeft de abt dit niet. Voor hij sterft, vertrouwt hij Edmond zijn geheim toe: de locatie van een grote schat. Die schat stelt Edmond in staat om een nieuwe identiteit aan te nemen: die van Graaf van Monte Christo. Als Franse edelman neemt hij wraak op zijn vriend en zijn oude werkgever en krijgt hij uiteindelijk zijn geliefde Mercedes, waar het allemaal om begonnen was, terug.
Ik denk dat Petra de afgelopen jaren ook zo’n schat heeft ontdekt waardoor haar leven er helemaal anders is gaan uitzien. Ze heeft zich vol enthousiasme op het schilderen gestort en vandaag hebt u de kans om veel van haar recente werk te bekijken. De schilderijen hebben prachtige namen als Volcano, Stormy weather, Glacier en Hurricane in Spain.
Veel natuurgeweld dat in felle kleuren op mooie grote doeken is gevangen. Voor Petra een manier om indrukken uit de wereld en haar gevoelens daarbij te uiten, voor ons als geïnteresseerden vooral een lust voor het oog.
Wat zit er nu in dit schatkistje? Welke attributen symboliseren Petra’s drijfveren en haar inspiratie? Welke schatten gebruikt ze om zulke mooie schilderijen te maken? Ik zal hier een aantal dingen laten zien.
In de eerste plaats: Schelpen als symbool voor de zee. Bij een schat denk je al snel aan zeerovers en stormen en woeste golven. Dat natuurgeweld zie je terug in Petra’s kunst, ook bij de vandaag tentoongestelde schilderijen. Samen met haar echtgenoot heeft Petra de afgelopen jaren heel wat weekenden en weken aan zee doorgebracht. Veel van haar doeken zijn daar ontstaan.
In de kist zitten ook ogen die symbool staan voor een enorme nieuwsgierigheid. Wie Petra kent, weet dat zij graag van alles op de hoogte is, niets wil missen en een grote belangstelling heeft voor wat er in de wereld en in haar directe omgeving gebeurd. U zult vandaag daarom ook heel wat ogen zien, gevangen in conservenblikjes. Velen onder u hebben waarschijnlijk meegespaard, dus ook u hebt deze tentoonstelling mede mogelijk gemaakt!
In de schatkist zit vriendschap, uitgebeeld met dit vriendschapsarmbandje. De door Petra zeer gewaardeerde vrienden zien zichzelf misschien wel terug in de vandaag tentoongestelde schilderijen Together, Friends en Dancing Queens.
Bij vrienden mag lekker eten niet ontbreken, dat is er in huize Poolen altijd. Ook vandaag krijgt u daar een voorproefje van.
Uiteraard zit er een bestelauto in mijn schatkist. Ik weet niet of dat nou echt een drijfveer is van Petra, maar ik kan me zo voorstellen dat ik in haar positie uit zou kijken naar mijn eigen Ford Transit waarmee ik door heel Nederland mijn kunstwerken zou gaan bezorgen. Nooit meer een busje huren of lenen, maar gewoon als ondernemer mijn eigen bestelauto. Dan stuiten we wel op een klein probleempje. Wie Petra goed kent, weet dat het vinden van de weg niet haar beste eigenschap is, maar ik heb daar wel een verklaring voor bedacht. Wie zulke mooie schilderijen kan maken, heeft ongetwijfeld een bijzonder goed ontwikkelde rechter hersenhelft. Geen wonder dus dat zoiets ‘logisch’ als de weg vinden en kaart lezen dan wat minder uit de verf komt.
Ik wilde graag een grote sterke vrouwelijke kunstenaar in mijn schatkist proppen, maar u kunt zich voorstellen dat dat niet meevalt. Ik heb gezocht naar een kleine opblaasnana, want die zou wel in mijn schatkist hebben gepast, maar die blijken vooral in Amerika te worden verkocht. Misschien kent u de Nana’s van Niki de Saint-Phalle? Mooie grote vrouwenbeelden, die Petra hebben geïnspireerd om zelf ook met keramiek te gaan experimenteren. Een aantal van de resultaten ziet u hier vandaag. Er zijn in de geschiedenis veel interessante voorbeelden te vinden van vrouwelijke kunstenaars, wier leven beslist niet over rozen ging, maar die uiteindelijk toch zeer succesvol bleken. Ik denk dan naast Niki de Saint-Phalle ook aan Frida Kahlo en aan Camille Claudel. Over de levens van deze vrouwen zijn prachtige films verschenen. Eigenlijk hadden die ook in de schatkist gemoeten. Het is altijd lekker discussiëren met Petra over films. Je kunt het zo gek niet bedenken, of zij heeft het gezien. Ook hier komt de nieuwsgierigheid weer om de hoek kijken.
Ik kom tot een afronding. Vaak krijgen kunstenaars pas na hun leven erkenning en succes. Ik begon vandaag bij Alexandre Dumas. Pas in 2002 werd hij door Jacques Chirac officieel erkend als meest gelezen schrijver van Frankrijk en werd hij bijgezet in het Panthéon, het mausoleum waarin de Fransen hun helden van de Republiek vereren.
Uw aanwezigheid hier vandaag geeft aan dat Petra zich nu op dit moment al kan heugen in een terechte, enorme belangstelling voor haar werk. Haar doorzettingsvermogen heeft er voor gezorgd dat we in deze prettige omgeving van haar werk kunnen genieten en elkaar hier kunnen ontmoeten. Hoog tijd dus om daar aan te beginnen.
Namens Petra wil ik u danken voor uw komst vandaag en uiteraard een heel plezierige middag toewensen. De expositie is nu geopend.
Dr. Annelies Hogenbirk